الکترو موتور (Electric motor) وسیله ایست که نیروی الکتریسیته را به دوران تبدیل می کند. الکترومغناطیس پایه کارکرد اغلب موتورهای الکتریکی است. البته پیزوالکتریک و الکترواستاتیک نیز وجود دارد که موتور با آن راه اندازی میگردد و استفاده اندکی دارد. امروزه کمتر ماشین و دستگاهی در صنعت ساخته می شود که موتور الکتریکی در یکی از بخش های آن به کار نرفته باشد.
بخش های مختلف الکترو موتور
موتور الکتریکی دوار از دو قسمت اصلی متحرک و محرک تشکیل شده است. بخش متحرک روتور نام دارد و بار مکانیکی را از طریق شافت در مرکز الکتروموتور به یکدیگر اتصال می‌دهد. بخش ثابت که معمولا درون موتور قرار دارد نیز استاتور نامیده می شود. در بدنه الکتروموتور سیم پیچ و آهن ربا وجود دارد که ایجاد میدان مغناطیسی می کند، به همین دلیل استاتور را به چرخش وادار می کند. هر الکتروموتور بر اساس ساختارش توسط برق جریان مستقیم DC و یا جریان متناوب AC تغذیه می گردد. تغذیه الکترموتور می تواند با برق 3 و یا تک فاز تغذیه شود که هرکدام ویژگی های خود را دارد.
– ویژگی های الکترو موتور تک فاز
موتورهای تک فاز قابلیت راه‌اندازی با برق 220 ولت شهری با فرکانس 50-60 هرتز را دارا می‌باشند و در مدل های بسیار متنوعی تولید می شوند. فاز شکسته، خازن دار، قطب چاکدار، دفعی، اونیورسال و سنکرون انواع موتورهای تک فاز را تشکیل می دهند.
ساختمان کلی موتورهای تک و سه فاز یکسان است. جریان الکتریکی تک فاز به دلیل سیم کشی برق شهری در حالت تک فاز و سولت استفاده از آن، بسیار مقرون به صرفه و اقتصادی تر از سیستم سه فاز در مصارف خانگی و نیمه صنعتی خواهد بود. جاروبرقی، هم زن و آبمیوه گیر نمونه ها کاربرد خانگی موتور الکتریکی سبک تک فاز است.
مزایای الکترو موتور تک فاز
- کاربری ساده
- نصب و راه اندازی آسان
- بدون نیاز به کنتور سه فاز
- ساخت دستگاه های صنعتی سبک توسط موتور تکفاز
معایب الکترو موتور تک فاز
- مصرف بالا
- استهلاک زیاد
- شدت جریان مصرفی نسبتا بالا
- تعمیر و نگهداری پر هزینه
- نیاز به خازن برای راه اندازی اولیه
- عدم کنترل کامل ضربه استارت
- راه اندازی اولیه بسیار پر مصرف
- گشتار اولیه پایین
- تولید صدای بیشتر
- محدودیت رنج 200 وات تا حداکثر 3.7
– ویژگی های الکترو موتور سه فاز
موتور های الکتریکی نوع سه فاز از توان بالاتری نسبت به تک فاز برخوردار می باشند. این موتورها از نوع قفسه سنجابی هستند و در طراحی سیم پیچ از سیستم قطبی بهره می گیرد که هر چقدر تعداد قطب ها در سیم پیچ بیشتر باشد تعداد دور در هر دقیقه الکتروموتور کمتر می شود. از موتورهای سه فاز در صنعت و ساخت ماشین آلات استفاده می شود. دستگاه پرکن پودری یا دستگاه میکسر پودر نمونه های استفاده موتور سه فاز در ماشین آلات بسته بندی است.
مزایای الکترو موتور سه فاز
- قیمت ارزان
- کاربرد آسان
- هزینه بهره وری مناسب
- طراحی مستحکم
- استهلاک کمتر
- امکان تولید در قدرت های بالا
- قدرت بسیار بالا
- عدم نیاز به خازن برای ایجاد گشتاور بالا
معایب الکترو موتور سه فاز
- افت گشتاور در سرعت های پایین تر از سرعت نامی
- نیازند برق سه فاز صنعتی برای راه اندازی