انواع دستگاه نوار نقاله

حدود صد سال است که نقاله ها در صنعت جای خود را باز کرده اند و در کشور های پیشرفته نقاله بصورت سمبل قدرت در آمده و معمولاٌ در مواردی که حجم تولید بالا است ، بکار می رود . حمل و نقل پیوسته و مکانیکی مواد توسط نوار نقاله باعث می شود که کالا و محصولات تولیدی بصورت مطمئن ، پیوسته و در زمان مشخص منتقل شوند ، و در نتیجه همیشه می دانیم که در هر زمانی چه مقدار تولید کرده ایم .

دستگاه نوارنقاله یک جریان انتقال پیوسته و قابل اندازه گیری را بوجود آورده مسئله انبار موقت قطعات را برطرف می کند و هر قطعه ای را در زمان معینی به محل صحیحش می رساند .

قابلیت انعطاف نقاله در زمانبندی برنامه های تولید چنان است که با فشار یک شاسی یا تنظیم یک عقربه در طی چند ثانیه می توان کل کارخانه را برای برنامه جدید تنظیم کرد .با بکارگیری دستگاه نوار نقاله می توان بسیاری از مواد را به فضاهایی که عموماٌ بلا استفاده هستند مانند زیر زمین یا ارتفاع بالا ( نزدیکی سقف) حمل نمود .

دستگاه نوار نقاله نقاله میزان حوادث را کم کرده و از رفتن کارگر به نقاط خطرناک از نظر بلندی ارتفاع ، بدی هوا و . . . جلوگیری می کند .

انواع دستگاه نقاله

دستگاه تسمه نقاله (Belt conveyor)

دستگاه تسمه نقاله از پرکاربرد ترین انواع نوار نقاله بوده ودر بیشتر صنایع از جمله صنایع غذائی صنایع معدنی ، صنایع سیمان، ، صنایع سنگین وذوب فلزات و…….. با کار بردهای مختلف مورد استفاده می باشد وبا عرض های مختلف از طولهای کوتاه تا چند کیلومتر ساخته می شود . تسمه نقاله نقاله ای است که سطح انتقال دهنده آن از یک نوار لاستیکی ، چرمی ،برزنتی ، پلاستیک یا فلزی تشکیل شده است و جهت حمل مواد بصورت انباشته ، تکی یا بسته بندی شده بر روی نواری که به هرزگرد اتکا دارد ، در مسیر مستقیم یا منحنی بکار می رود .

خصوصیات دستگاه تسمه نقاله

1. تسمه نقاله می تواند مواد را در سطح افقی شیبدار تا شیب ۲۸ درجه به طرف بالا یا پایین حمل کند.
2.  نوارهایی که کاملاٌ صاف و مسطح اند برای انتقال قطعات در طول خط مونتاژ بکار می روند.
3. نوار هایی که برروی رولرهای کاملاٌ صاف و افقی قرار دارند ، معمولاٌجهت انتقال جعبه ها ، بسته بندی ها و . . . بکار می روند.
4. نوارهای مقعری که معمولا بصورت U یا V دارای دو یا سه رولیک بصورت مایل می باشند. برای انتقال مواد بصورت انباشته بکار می روند.( معادن صنایع سیمان گچ گندم ذرت و ……..)
5. نوارهای فلزی معمولاٌ در جایی که گرما یا سرمای زیاد یا فعل وانفعالات شیمیایی وجود داشته باشد ، مورد استفاده قرار می گیرند.
6. سرعت آن از ۳تا ۲۰۰ متر بر دقیقه است
7. می توانند تا ۳۰۰ تن محصول را در ساعت حمل کنند .

انواع دستگاه تسمه نقاله

– تسمه زیپ شونده :

نواری است که با اتصال لبه های آن به یکدیگر شکل لوله به خود می گیرد . در هنگام دریافت وتخلیه این لوله باز وهنگام حمل بسته است.

– تسمه مسطح :

یک نوع نقاله تسمه ای است که تسمه آن بوسیله یک سطح صاف یا هرزگردهایی افقی بصورت مسطح نگهداشته می شود .

– تسمه مقعر :

یک نوع نقاله تسمه ای است که تسمه آن بر روی هرزگرد های مایل یا سطح مقعر دیگری قرار دارد که باعث خم شدن لبه های تسمه می شود .

نوارنقاله پیاله ای (Bucket elevator)

نقاله ای است که سطح انتقال دهنده آن از یک یا چند رشته زنجیر تشکیل شده است که سطل های بالابر به آن وصل شده اند وجهت حمل مواد بصورت انباشته در مسیر عمودی یا شیبدار بکار می رود .

خصوصیات نوار نقاله پیاله ای

1. برای حمل مواد ومحصولاتی پودری یا دانه ای شکل مانند سیمان ، مواد معدنی ، شن وماسه ، حبوبات ، بقولات ( گندم ،ذرت ، جو ) بکار می رود .
2. باپوشش یا بدون پوشش از آن استفاده می شود.
3. تخلیه آن بکمک نیروی گریز از مرکز انجام می گیرد.
4. شیب آن می تواند بین ۴۵ تا۹۰ درجه باشد.
5. در مسیرهای افقی ،عمودی وشیب دار حرکت می کند.
6. برای حمل مواد داغ ، زبر و خراشیده ، ایده ال است.

نوار نقاله رولیکی – غلطکی (Roller conveyor)

دستگاه نوار نقاله رولیکی از یک سری غلطک که در بین دو ریل موازی قرار گرفته اند ، تشکیل شده است ، که اجسام می توانند بصورت دستی ، با نیروی جاذبه (وزنی) ، یا توسط نیروی محرکه موتوری حمل شوند .

خصوصیات نوار نقاله رولیکی (غلطکی)

1. جهت انتقال محصول با احجام بزرگ و نسبتا سنگین در مسافت های کوتاه بکار می رود
2. می تواند از نظر ارتفاع ، با قسمت پایین جسم میزان شود ، بنحوی که جهت انتقال جسم بر روی نقاله ، نیازی به بلند کردن آن نباشد.
3. می توان غلطک های آن را توسط یک تسمه یا زنجیر چرخاند.
4. جهت حمل اجسامی که کف آن ها صاف و تخت است بکار می رود.

نوار نقاله پیچشی (Screw conveyor)

نقاله ای است ، که از یک میله پیچ مانند ، که در درون محفظه مناسبی می چرخد ومواد را به طرف جلو می راند ، تشکیل شده است .

خصوصیات نوار نقاله پیچشی

1. مناسب جهت حمل مواد پودری مانند سیمان ، آرد و …
2. سیستم فشرده آن در محل های تنگ و کوچک به آسانی قابل نصب است.
3. در مسیر های افقی ، یا با شیب زیاد قابل استفاده است.

نوار نقاله صفحه دار (Slat belt conveyor)

نقاله ای است که انتقال دهنده آن یا ورق های فلزی یا پلاستیکی با لبه های خم شده بطرف بالا تشکیل شده است که در دو پهلوی آن دو رشته در حرکتند.

خصوصیات نوار نقاله صفحه دار

1. برای حمل مواد با حجم زیاد ایده ال است .
2. برای حمل مواد سخت بکار می رود.
3. با سرعت ۶۰ تا ۱۰۰ متر بر دقیقه کار می کند.
4. در شیب ۴۵ درجه نیز قابل استفاده می باشد.
5. از قسمت بالا تخلیه می شود.
6. توانایی حمل حدود ۸۰ تا ۲۹۰ تن در ساعت را دارد.

نوار نقاله بکسلی (Rope conveyor belt)

نقاله ای است که از یک رشته زنجیر و یک سری قرقره تشکیل شده است و ریل مربوط به آن می تواند هوایی و یا زیر زمینی باشد و زنجیر ها ، واگن های چرخدار را در روی زمین به دنبال خود می کشند .

خصوصیات نوار بکسلی

1. در انبار مواد جهت توزیع مواد اولیه تحویلی و در انبار محصول جهت توزیع محصولات بین سفارشات مختلف بکار می رود .
2. می تواند بعنوان یک انبار موقت مواد اولیه مورد استفاده قرار گیرد.
3. واگن ها می توانند بصورت اتوماتیک بکار گرفته شوند.
4. از این سیستم می توان جهت انتقال محصولات بخش های تولیدی به خارج استفاده کرد .

نوار نقاله بازوئی (Drag conveyor)

نقاله ای است که سطح انتقال دهنده آن از یک یا چند رشته زنجیر تشکیل شده است که بازو ها به آن وصل شده اند.

خصوصیات نوارنقاله بازویی

1. در مسیرهای عمودی یا با شیب تند قابل استفاده است .
2. جهت حمل بشکه ، جعبه وکیسه مناسب است.
3. بار را می تواند به طرف بالا یا پایین حمل کند
4. بصورت اتوماتیک بار را خالی می کند .
5. سرعت زنجیر آن در حدود ۳۰ تا ۶۰ سانتی متر بر دقیقه است.

نوار نقاله ناودانی

سطح شیبدار لبه داری است که از فلز یا جنس دیگر ساخته شده و مواد وقطعات تحت تاثیر نیروی وزن خودشان ، از یک محل به محل دیگر منتقل می شوند . این نقاله می تواند بصورت افقی یا شیبدار و یا یک سطح مارپیچی باشد .

خصوصیات نوار نقاله ناودانی

1. جهت انتقال مواد در مسافت های کم قابل استفاده است .
2. از وزن جسم جهت حرکت آن ها استفاده می شود.
3. می تواند بصورت سرپوشیده یا سر باز باشد.
4. جهت ارتباط بین نقاله های مختلف (بخصوص در طبقات مختلف) استفاده می شود.

نوار نقاله انعطاف پذیر (Flexible roller conveyor )

نقاله ای است که از یک سری غلطک که در بین دو ریل با قابلیت تغییر طول قرار گرفته اند ، تشکیل شده است ، که اجسام می توانند بصورت دستی ، با نیروی جاذبه (وزنی) حمل شوند .

خصوصیت نوار نقاله انعطاف پذیر

1. انطباق بیشتر با شرایط کاربری و امکان ایجاد مسیر با طول های متغیر و دلخواه با خمیدگی های مورد نیاز مسیر .

نقاله قرقره ای (Air drag chain conveyor )

نقاله ای است که از یک سیستم تک ریلی هوایی تشکیل شده است که شامل یکسری قرقره و یک رشته زنجیر می باشد ، بدین صورت که بار از قرقره آویخته شده وبا حرکت زنجیر حمل شود .

خصوصیات نوار نقاله قرقره ای

1. جهت انجام برخی عملیات ، مانند رنگرزی ، پخت ، و روغن زدایی ، شستشو و … هنگامی که بصورت پیوسته صورت می گیرد ، استفاده می شود.
2. جهت تغذیه خط مونتاژ نیز استفاده می شود.
3. جهت انتقال در مسافات زیاد استفاده می شود
4. – در صورتی که در نزدیکی سقف نصب شود ، در استفاده از فضا صرفه جویی می شود.
5. اغلب در حمل ونقل داخلی بخش های واحدهای صنعتی استفاده می شود.

ایمنی در نوار نقاله ها

یکی از پارامتر های مهم در انتقال مواد ایمنی فرایند می باشد که به صورت های متنوعی باید فراهم گردد . از جمله عدم در دسترس بودن بخش های خطر ناک دستگاه نوارنقاله مخصوصا در حین روشن بودن آن می باشد .

منبع:

• کتاب طراحی کارخانه های صنایع غذایی ،  دکتر عسگر فرحناکی – مهندس محسن گواهیان